Dodane: 30 Wrzesień 2022 15:05:00 Opublikował: Piotr Kapalski
Jutro mija 33. rocznica śmierci pisarki, poetki, publicystki i dramaturżki Stanisławy Fleszarowej–Muskat, szczególnie bliskiej sercu kolan, znanej m.in. z utworów „Powrót do miejsc nieobecnych” i „Czarny warkocz”, poświęconych naszemu miastu. Delegacje pamiętały i uczciły naszą rodzimą pisarkę składając kwiaty pod tablicą usytuowaną na ścianie ratusza. Inicjatorem spotkania była kolska książnica.
Pisarka urodziła się w domu nauczyciela Władysława Krzyckiego i Antoniny Anny Wandy z Isakiewiczów. Wychowywała się w Kole, gdzie jej ojciec był kierownikiem szkoły, a później burmistrzem. Tu ukończyła Publiczną Szkołę Powszechną oraz Prywatne Gimnazjum Koedukacyjne Towarzystwa Oświata. Już jako nastolatka publikowała wiersze w „Gazecie Kolskiej”. Po trudnej, przypadającej na lata wojenne młodości, dorosłe życie związała z wybrzeżem. Ze względu na swe korzenie, bogaty i różnorodny dorobek twórczy oraz dzieła, których fabuła osadzona jest w Kole, pamięć o Fleszarowej-Muskat jest w naszym mieście ciągle żywa, a jej prace cieszą się poczytnością. Pisarka pozostawiła ponad 700 utworów. Na kanwie „Czarnego warkocza” Dariusz Matysiak wyreżyserował, w roku 30. rocznicy jej śmierci, sztukę teatralną pod tym samym tytułem. Lokalni tenisiści odnaleźli w „Powrocie do miejsc nieobecnych” opis przedwojennych kortów w Kole, co wzbogaciło ich wiedzę o rodzimym sporcie. Zatem, pisarka wciąż jest dla nas, kolan, inspirująca.
Dokładnie 9 czerwca 1990 r.- tablicę pamiątkową ufundowaną dzięki staraniu Haliny Grabowskiej (ówczesnej dyrektor Miejskiego Domu Kultury w Kole) oraz Kolskiego Towarzystwa Kulturalnego, wmurowano w ścianę budynku byłego Specjalnego Ośrodka Szkolno-Wychowawczego w Kole. Regularnie spotykali się „pod nią” przedstawiciele środowisk kulturalnych, oświaty, samorządu, by wspominać tę i inne osoby, które chlubnie zapisały się na kartach naszego miasta. Odkąd SOS-W opuścił gmach byłej Szkoły Realnej, tablica znalazła się na terenie zamkniętym. Dlatego lokalni włodarze, radni miejscy i środowiska kulturalne wspólnie zabiegali o przeniesienie tablicy w inne miejsce. Rok temu nastąpiło odsłonięcie tablicy w nowej lokalizacji – na zachodniej ścianie ratusza.
Krótkie spotkanie było okazją do wspomnień. Propagowanie dorobku Fleszarowej-Muskat rozpoczęła przed laty pani Halina Grabowska, była dyrektor Miejskiego Domu Kultury. Biografię powieściopisarki poznać można z publikacji Krystyny Świerkosz „Na fali”. To obowiązkowa lektura dla każdego miłośnika mistrzyni powieści obyczajowej. Okazuje się, że dyrektor książnicy Aleksandra Kowalska spotkała osobiście Stanisławę Fleszarową-Muskat w 1987 roku w Kole. W ubiegłym roku na rynku wydawniczym pojawiła się kolejna biografia zatytułowana „Stanisława Fleszarowa-Muskat i jej współcześni” Wydawnictwa Uniwersytetu Gdańskiego. Ta praca zbiorowa pod red. Artura Nowaczewskiego i Janusza Mosakowskiego ma kształt monografii wieloautorskiej. Wszystkie artykuły-rozdziały łączy przestrzeń Wybrzeża, dająca obraz środowiska artystycznego i kulturalnego Trójmiasta z okresu Polski Ludowej i lat nieco późniejszych. Książka jest dostępna w naszej bibliotece oraz czytelni. Jej wydanie dowodzi, że pamięć o kolskiej pisarce jest wciąż żywa, a lokalni sympatycy twórczości czy znawcy dziejów, wciąż mogą dowiedzieć się czegoś nowego…
